Obowiązkowe badania na infekcję w ciąży - kiła, toksoplazmoza, różyczka, HCV, HIV

      

Ciąża to czas, w którym zarówno zdrowie matki, jak i dziecka powinny być stale monitorowane. W tym celu u ciężarnych wykonuje się szereg badań diagnostycznych, w tym badania na infekcje. W ciąży obowiązkowo należy wykonać badanie na kiłę (np. badanie WR), testy na toksoplazmę, różyczkę oraz wirusy HIV i HCV. Te patogeny są szczególnie niebezpieczne dla ciężarnych, ponieważ mogą powodować ciężkie wady rozwojowe u dziecka lub mogą prowadzić do poronienia. Jak wyglądają badania i co się dzieje, kiedy kobieta w ciąży ma jedną z niebezpiecznych infekcji?

Infekcje w ciąży to jedna z rzeczy, których przyszłe mamy boją się najbardziej. I nie chodzi tu o popularne i niegroźne przeziębienie czy ból gardła, ale o infekcje, które mogą stanowić poważne zagrożenie dla prawidłowego przebiegu ciąży. Podstawowe badania laboratoryjne w kierunku infekcji obejmują zakażenia bakteryjne (kiła), wirusowe (wirus HIV, wirus zapalenia wątroby typu C HCV, różyczka) oraz pasożytnicze (pierwotniak wywołujący tokspolazmozę).

Wszystkie powyższe badania wykonuje się z krwi w laboratorium diagnostycznym. Nie wymagają one specjalnego przygotowania się przed pobraniem materiału. Na badania w kierunku infekcji nie trzeba przychodzić na czczo.

Toksoplazmoza jest chorobą wywołaną przez pierwotniaka Toxoplasma gondii. Mimo, że od lat funkcjonuje mylne przekonanie, że to koty są nosicielami toksoplazmy - tak naprawdę matka najczęściej zaraża się poprzez drogę pokarmową.

Zagrożenie niesie ze sobą:

• jedzenie surowego i niedogotowanego mięsa
• spożywanie nieumytych owoców i warzyw
• zjedzenie jedzenia, które mogło mieć kontakt z zanieczyszczoną glebą (np. poprzez odchody zwierzęce)

Tokspolazmoza u ciężarnej może przebiegać bezobjawowo.

Ryzyko, że chora matka urodzi dziecko zarażone toksoplazmozą jest tym większe, im w późniejszym okresie ciąży dojdzie do zarażenia. W 1 trymestrze ryzyko wynosi zaledwie 10%, natomiast już w ostatnich tygodniach przed planowanym porodem jest to prawie 100%. Toksoplazma w ciąży może prowadzić do poronienia, wodogłowia czy zmian zapalnych oka u dziecka.

Czy .pozytywny wynik. przeciwciał zawsze oznacza chorobę?

Nie. Może się zdarzyć, że organizm kiedyś zetknął się z tym pasożytem, ale układ odpornościowy go zwalczył i nie ma ryzyka. W takich przypadkach, gdy lekarz ma wątpliwości zleca dodatkowe badanie tzw. awidność przeciwciał.

Kiła wywoływane jest przez bakterie tzw. krętki blade (Treponnema pallidum). Głównie do zakażenia dochodzi na skutek kontaktów seksualnych. Należy pamiętać, że kiła w początkowych fazach infekcji rzadko daje charakterystyczne objawy, dlatego najczęściej osoby zakażone przez wiele lat żyją w nieświadomości. Mimo, że jest to powszechna choroba, bardzo mało osób jest prawidłowo zdiagnozowanych, z uwagi na brak wykonywanych badań krwi.

Jakie badanie na kiłę wykonać?

Przez wiele lat w laboratoriach wykonywało się badanie WR (tzw. odczyn Wassermana), jednak z uwagi na fakt, że jest to test nieswoisty i obarczony sporym ryzykiem błędu już się go nie wykonuje rutynowo (tak samo jak badań USR czy VDRL). U ciężarnych najlepiej wykonać czułe i swoiste badanie na kiłę FTA-ABS, w przypadku którego nie ma ryzyka błędu i uzyskania wyniku fałszywie dodatniego lub ujemnego.

Różyczka, kojarzy nam się z chorobą wieku dziecięcego, jednak wtedy ma ona zazwyczaj łagodny przebieg. Dorośli najczęściej zarażają się różyczką od dzieci uczęszczających do żłobka, przedszkola lub szkoły.Niestety, kiedy na różyczkę zachoruje kobieta w ciąży sprawa jest dużo bardziej poważna. Najniebezpieczniejsze pozostają zakażenia w pierwszych 4 miesiącach ciąży, wtedy wirus różyczki może prowadzić do poronienia, obumarcia płodu, przedwczesnego porodu oraz wystąpienia licznych wad wrodzonych u dziecka.

Oba wirusy są przenoszone za pośrednictwem płynów ustrojowych - głównie krwi. Największe ryzyko istnieje w przypadku kontaktów seksualnych o zwiększonym ryzyku. Kobiety, u których stwierdza się obecność w krwi wirusa HIV lub wirusa HCV są objęte opieką wielospecjalistycznego zespołu lekarzy. Wdrażane jest leczenie, którego podstawowym celem jest zapobieganie przeniesieniu zakażenia z matki na dziecko.

Test na HIV Ag/Ab z krwi - bada zarówno obecność w krwi przeciwciał, jak i antygenu (elementy wirusa). Jest on wysokoczuły i bardzo wiarygodny. Natomiast w przypadku wirusa HCV, bada się w krwi jedynie przeciwciała. Jeżeli pacjentka uzyska wynik pozytywny lub wątpliwy kierowana jest wykonanie badań potwierdzających zakażenie wirusem.